Betreft: Inspraakreactie Voorontwerp Programma De Groene Zone Noordrand d.d. 15-1-2024

Geacht college,

Met het voorontwerp programma Groene Zone – Noordrand zet de gemeente Wassenaar een stevige stap in de richting van de ambitieuze doelstelling om nog dit jaar het programma Groene Zone vast te stellen. De Vrienden van Wassenaar steunen deze ambitie en denken dat het in het belang van Wassenaar en de regio is dat er een programma voor dit waardevolle open polderlandschap wordt vastgesteld.

Graag maken De Vrienden gebruik van de mogelijkheid om een inspraakreactie in te dienen op dit voorontwerp, in de hoop zo een bijdrage te kunnen leveren aan een nog beter programma Groene Zone Noordrand.

Om te beginnen willen we onze tevredenheid uitspreken met de beslissing van het college om nu wel de middelen beschikbaar te stellen voor het uitgebreide participatieproces dat tot het voorontwerp heeft geleid. Zoals ook door de inwoners van de noordrand tijdens het participatieproces is geuit, heeft het bestuur van Wassenaar dit gebied te lang links laten liggen. En hoewel De Vrienden nog steeds hoop houden dat de Groene Zone in de toekomst niet stopt bij de gemeentegrens met Katwijk, maar doorloopt tot in onze buurgemeente, kan de gemeente Wassenaar het denken over de inrichting van dit gebied niet uitstellen totdat de definitieve omvang van de Groene Zone vaststaat. Daarnaast zijn De Vrienden dankbaar dat ze aan het participatieproces hebben mogen deelnemen.

Het is dus vanuit een positieve grondhouding ten aanzien van zowel het proces als het doel dat we aan het college onze opmerkingen, kritiek en vragen voorleggen. Daarbij zullen we in eerste instantie het voorontwerp pagina voor pagina doorlopen.

Onder het hoofdstuk “Regionale Context” wordt terecht gewezen op het feit dat de Groene Zone één van de projecten is binnen het Nationaal Park Hollandse Duinen. Een hoopvolle ontwikkeling die inderdaad een kwaliteitsimpuls kan geven aan de ecologische verbinding tussen de duinen en het Groene Hart. Maar, zo vragen wij ons af, waarom worden onder de regionale context niet veel meer ontwikkelingen besproken die van invloed zullen zijn op dit gebied. Zo zijn er helaas ook regionale ontwikkelingen, die het open polderlandschap met zijn natuurwaarden bedreigen. Pas aan het einde van het voorontwerp onder het hoofdstuk “Vertaling naar het gebied” komen deze summier ter sprake.

Het programma zou zeer aan kracht winnen wanneer regionale ontwikkelingen, ten goede of ten kwade, uitgebreider besproken zouden worden. Daarbij zou vastgesteld moeten worden wie de initiatiefnemer is en op welke wijze de gemeente hierop zou moeten of kunnen reageren. Ook zou onderzocht moeten worden hoe (toekomstige) wetgeving de inrichting van de Groene Zone beïnvloedt.

Zonder uitputtend te willen zijn noemen wij de volgende ontwikkelingen:

• De komst van duizenden bewoners op Valkenhorst bedreigt de doelstelling om de rust en de ruimte in de Groene Zone te beschermen.
• De uitbreiding van het Valkenburgse meer, als gevolg van een door de provincie Zuid-Holland verleende vergunning, versmalt de beoogde ecologische zone.
• Ook de komst van windmolens, een wens van de provincie Zuid-Holland, gaat slecht samen met een ecologisch zone.
• De uitbreiding van het defensieterrein Maaldrift, een wens van het Ministerie van Defensie, vergroot de druk op het gebied.
• De kaderrichtlijn water kan bijdragen aan de doelstelling voor schoner oppervlakte- en grondwater.

Wij kunnen instemmen met de richting van de doelen, zoals die vanaf pagina 10 onder de drie leidende principes zijn geformuleerd. Daarbij valt het ons wel op dat deze doelen vaak weinig concreet zijn. Zolang het niet wordt omschreven heeft iedereen zijn eigen idee bij een ‘extensieve agrarische functie’. Ook wordt vaak gesproken over ‘versterken’, ‘beschermen’ of ‘waar mogelijk’. Zolang de doelstellingen niet concreter zijn en er niet ten minste een globaal idee is van de maatregelen en de financiële middelen die nodig zijn om deze doelen te halen vrezen wij voor de realisatie van de doelen. De richting van de doelstellingen is goed, maar te vrijblijvend. Wij zien dit als een zwak punt van het voorontwerp.

Hetzelfde geldt min of meer voor de in het ontwerp genoemde mogelijkheden. Er wordt niet concreet aangegeven hoe een mogelijkheid bijdraagt aan de realisatie van een doelstelling.

Onder ‘Ontwikkelrichtingen’ (pagina 16) wordt veel verwacht van de goede wil van ‘iedereen die de Groene Zone gebruikt’.

Een voorbeeld: “Bij alle activiteiten in het gebied wordt ernaar gestreefd om weinig tot geen afval, overlast (lucht, geluid, verkeer) of schadelijke stoffen te produceren en de natuur en het landschap te beschermen.

Dit is wensdenken. Juist omdat in het verleden niet iedereen die de Groene Zone gebruikt zich hier aan heeft gehouden, en de gemeente heeft verzuimd te handhaven, hebben we nu te maken met een gebied dat op bepaalde plekken helaas is ‘verrommeld’. Ook hier bij ‘ontwikkelrichtingen’ zou concreter aangeven moeten worden welke maatregelen nodig zijn om ‘iedereen die de Groene Zone gebruikt’ in de gewenste ontwikkelrichting te laten bewegen.

We vinden het positief dat de gemeente in het voorontwerp concreet een aantal ontwikkelingen benoemt die niet in de Groene Zone passen: grootschalige woningbouw, extra paardenhouderijen, vestiging van bedrijven met een grote impact op de omgeving door verkeersaantrekkende bewegingen met een grote milieubelasting en ontwikkelingen van recreatieve voorzieningen die de schaal en draagkracht van de Groene Zone te boven gaan (extra autoverkeer, parkeervoorzieningen, verstoring rust, ruimte, natuur).

Tevens constateren we dat de gemeente al sinds de structuurvisie van 2015 van mening is dat paardenhouderijen en paardenfokkerijen langs de Oostdorperweg leiden tot een aantasting van de beeldkwaliteit. Desondanks zijn dergelijke bedrijven aan de Oostdorperweg fors uitgebreid. Het voorontwerp lijkt zich hier bij deze recente uitbreidingen neer te leggen.

Daarnaast wordt het voorontwerp ook concreter vanaf pagina 18 bij ‘Vertaling naar het gebied’.

Hierbij merken wij het volgende op:

• De “Overgangszone in Bestemmingsplan Valkenhorst” zou zich voornamelijk (80%) op het gebied van Katwijk moeten bevinden. Deze zone is ook bedoeld voor het top woonmilieu in het groen en dient geen algemeen belang.
• De tekst bij “Defensieterrein” is helaas ingehaald door de realiteit. Dit moet worden aangepast.
• De tekst bij “Ammonslaantje/Maaldrift: “Verdichting met woningen aan het Ammonslaantje is denkbaar, mits planologisch goed te onderbouwen” is verhullend. In het programma moet het gemeentebestuur helder aangeven wat zij wenselijk vindt. De planologische onderbouwing volgt dan.
• Ook de tekst bij ‘Onderzoeksgebieden’ is mistig. Beter is het om concreet aan te geven waarom de initiatieven in strijd zijn met de gemeente structuurvisie in plaats van ‘mogelijk’ in strijd. Daarbij is de positie van de gemeente tegenover het ministerie van Defensie wel van een andere orde dan bij lokale initiatiefnemers als de ASH. Het spreekt voor de Vrienden als vanzelf dat de gemeente zelf geen initiatieven kan steunen die in strijd zijn met de structuurvisie.
• Een zoekgebied als testlocatie voor drones, beoogde uitbreiding van het Valkenburgse meer én een zoekgebied voor windmolens passen op geen enkele wijze in de beoogde Groene Zone. Het voorontwerp zou moeten aangeven hoe Wassenaar zich tegen deze ongewenste ontwikkelingen verzet.

Dat het beleid ten aanzien van de Groene Zone nog niet krachtig genoeg is, zien we ook terug in het ‘Concept Uitvoeringscomponenten’. We geven twee voorbeelden:

• Het doel van “2. testveld drone” van de gemeente Wassenaar zou niet moeten zijn “Invullen vraag permanente testlocatie drones en benutten koppelkans zweefvliegen”. Het doel zou moeten zijn “het verwijderen van het testveld uit de Groene Zone”.
• En het doel van “8. Rand Valkenburgse meer” zou inderdaad moeten zijn “het maken van de juiste ruimtelijke keuze”. Alleen de juiste keuze die Wassenaar zou moeten nastreven is geen uitbreiding meer van het Valkenburgse meer.

Samenvattend
Als wij onze inspraak overzien dan komen wij tot de conclusie dat wij de aangegeven richting toejuichen, maar dat het voorontwerp nog te weinig concreet en te vrijblijvend is. Er is wel het besef dat de Groene Zone bescherming verdient, maar de toon van het programma is te aarzelend om bedreigingen van binnen en buiten de gemeente het hoofd te kunnen bieden. Van het uiteindelijke programma mag verwacht worden dat dit niet alleen eenduidig en samenhangend is, maar dat hierin ook wordt aangegeven op welke wijze en met welke middelen de doelstellingen behaald worden.  Dit voorontwerp is dat (nog) niet en wij zien uit naar de verbeteringen in het ontwerp.

Met vriendelijke groeten,
Namens het bestuur van de Vereniging van Vrienden van Wassenaar

W.G.

Th. Overdevest
voorzitter